با اعتنا به رسیدگی های انجام یافته روی تغییرات تشریفات ترحیم مشهد مسجد جامع در زمان های متعدد، می اقتدار طرز بسط سازه را به این شکل اذعان کرد:
۱. مسجد جامع اردستان درابتدا به طور شبستانی ردیف دار در یک طبقه و با پلانی نامنظم ساخته شد.
2- او‌لین بسط افقی و عمودی مسجد جامع اردستان با ایجاد کرد گنبدخانه در جناح جنوبی چهره داده میباشد
3- بعد از آن با ایجاد کرد حیاط جنوبی، طول این بخش از دیگر قسمتها برتر شد همینطور در‌این مرحله با تشکیل داد بناهای همسایه گنبدخانه ، گشوده بسط پلان در جهت قبله انجام شده میباشد.
۴- آنگاه با ایجاد کرد حیاط شمالی، این جناح نیز دارنده ارتقاء طول شد ولیکن، پلان مسجد گسترشی سوا محدوده مسجد اول نداشت .
۵-در مرحله آن گاه، در جهت شرقی مسجد، پلان و طول هر دو توسعه یافتند.
۶-در واپسین مرحله توسعه و گسترش، جناح غربی مسجد جامع اردستان در پلان، در به عبارتی محدوده مسجد کهن باقی ماند و با تشکیل داد حیاط، فقط ازلحاظ طول ارتقا یافت.
براساس حفاری های اجرا گرفته، قدیمی ترین عنصر معماری در بقایای مسجد جامع اردستان ، نصیب هایی از دیوار خشتی میباشد که احتمالاً وابسته به بنایی از اواخر زمان ساسانی یا این که اوایل معماری اسلامی میباشد. رسیدگی های انجام شده روی مراحل ایجاد کرد مسجد و گذر از نقشه آل بویه به نقشه زمانه سلجوقی و بعداز آن ، نشانه از این داراست که معماران سلجوقی خویش را موظف به رعایت شرایطی نانوشته می دانسته اند.
به‌این شکل که در توسعه مسجد جامع اردستان از به عبارتی اساس و محدوده جرزهای آل بویه استعمال کرده و با این فعالیت، از به هم ریختن نماهای داخلی پرهیز کرده اند.
همینطور با دقت به پیگردیهای مرحوم شیرازی و کشفیات وی درباره سه حیاط شمالی، شرقی و غربی می قدرت فیض گرفت؛ اگرچه این سه حیاط در یک مجال سازه نشده اند، هر سه مرتبط با عصر صفوی می‌باشند و ساختار اساسی بنای آنان در بالا کوشکی بوده میباشد.
مسجد جامع اردستان با شمارۀ ۲۸۴ در ستون اثر ها ملی به تصویب رسیده میباشد‌و از سالهای استارت دهۀ ۱۳۴۰ش تاكنون تحت پوشش انجمن اثر ها ملی، سازمان ملی حمایت اثر ها باستانی و سازمان به جا مانده فرهنگی كشور پیوسته موردبررسی و بازسازی قرار گرفته میباشد.
مسجد جامع سمنان در راس شهر سمنان واقع گردیده‌است. این مسجد را می قدرت در زمره ی قدیمی ترین و قدیمیترین بناهای تاریخی و اسلامی شهر سمنان به شمار آورد که به حق یکی کهن ترین مساجد کشور ایران بعداز تاریخانه می باشد.
با اعتنا به رسیدگی های انجام یافته روی تغییرات تشریفات ترحیم مشهد مسجد جامع در زمان های متعدد، می اقتدار طرز بسط سازه را به این شکل اذعان کرد:
۱. مسجد جامع اردستان درابتدا به طور شبستانی ردیف دار در یک طبقه و با پلانی نامنظم ساخته شد.
2- او‌لین بسط افقی و عمودی مسجد جامع اردستان با ایجاد کرد گنبدخانه در جناح جنوبی چهره داده میباشد
3- بعد از آن با ایجاد کرد حیاط جنوبی، طول این بخش از دیگر قسمتها برتر شد همینطور در‌این مرحله با تشکیل داد بناهای همسایه گنبدخانه ، گشوده بسط پلان در جهت قبله انجام شده میباشد.
۴- آنگاه با ایجاد کرد حیاط شمالی، این جناح نیز دارنده ارتقاء طول شد ولیکن، پلان مسجد گسترشی سوا محدوده مسجد اول نداشت .
۵-در مرحله آن گاه، در جهت شرقی مسجد، پلان و طول هر دو توسعه یافتند.
۶-در واپسین مرحله توسعه و گسترش، جناح غربی مسجد جامع اردستان در پلان، در به عبارتی محدوده مسجد کهن باقی ماند و با تشکیل داد حیاط، فقط ازلحاظ طول ارتقا یافت.
براساس حفاری های اجرا گرفته، قدیمی ترین عنصر معماری در بقایای مسجد جامع اردستان ، نصیب هایی از دیوار خشتی میباشد که احتمالاً وابسته به بنایی از اواخر زمان ساسانی یا این که اوایل معماری اسلامی میباشد. رسیدگی های انجام شده روی مراحل ایجاد کرد مسجد و گذر از نقشه آل بویه به نقشه زمانه سلجوقی و بعداز آن ، نشانه از این داراست که معماران سلجوقی خویش را موظف به رعایت شرایطی نانوشته می دانسته اند.
به‌این شکل که در توسعه مسجد جامع اردستان از به عبارتی اساس و محدوده جرزهای آل بویه استعمال کرده و با این فعالیت، از به هم ریختن نماهای داخلی پرهیز کرده اند.
همینطور با دقت به پیگردیهای مرحوم شیرازی و کشفیات وی درباره سه حیاط شمالی، شرقی و غربی می قدرت فیض گرفت؛ اگرچه این سه حیاط در یک مجال سازه نشده اند، هر سه مرتبط با عصر صفوی می‌باشند و ساختار اساسی بنای آنان در بالا کوشکی بوده میباشد.
مسجد جامع اردستان با شمارۀ ۲۸۴ در ستون اثر ها ملی به تصویب رسیده میباشد‌و از سالهای استارت دهۀ ۱۳۴۰ش تاكنون تحت پوشش انجمن اثر ها ملی، سازمان ملی حمایت اثر ها باستانی و سازمان به جا مانده فرهنگی كشور پیوسته موردبررسی و بازسازی قرار گرفته میباشد.
مسجد جامع سمنان در راس شهر سمنان واقع گردیده‌است. این مسجد را می قدرت در زمره ی قدیمی ترین و قدیمیترین بناهای تاریخی و اسلامی شهر سمنان به شمار آورد که به حق یکی کهن ترین مساجد کشور ایران بعداز تاریخانه می باشد.
تغییرات مسجد جامع اردستان در زمان های متفاوت